Je bevindt je hier:

FREEZE!

Een manifest voor het beschermen en behouden van born-digital erfgoed

Doelstellingen

Het vinden van manieren om born-digital erfgoed te behouden is een zaak van urgentie en een groeiende noodzaak geworden. Websites, games en interactieve documentaires brengen ieder specifieke uitdagingen met zich mee die moeten worden aangepakt. It takes three to tango: ervoor zorgen dat onze digitale levens en digitale creativiteit niet verloren gaan voor toekomstige generaties vereist een gezamenlijke inspanning van de belangrijkste spelers: makers, erfgoedprofessionals en beleidsmakers. Dit manifest benadrukt de acties die nu nodig zijn om born-digital erfgoed te behouden.

Makers

Digitale producten lopen het risico verloren te gaan vanaf het moment dat ze gemaakt worden. Makers maken daarom deel uit van het preserveringsproces - door code te schrijven, het bewerken van digitale content of door het creëren van een andere digitale uitingsvorm.

We moedigen makers als volgt aan:

  • Investeer tijd om je werk zorgvuldig te beschrijven, ongeacht welk platform je gebruikt om je werk op te slaan en te beheren. Voorzie het op zijn minst van een minimale set metadata (wie, wat, waar, wanneer). Neem altijd versiegegevens en informatie over de rechtenstatus van het werk op.
  • Documenteer je werk zo goed mogelijk. Documentatie stelt toekomstige gebruikers in staat om jouw werk gemakkelijker te begrijpen en opnieuw te gebruiken. Beschrijf de technische specificaties van je werk, bijvoorbeeld de hardware en software die is gebruikt om het werk te maken.
  • Wijs indien mogelijk open licenties (zoals Creative Commons) toe aan je werk. Hierdoor kan inhoud opnieuw worden gebruikt. Hergebruik zal helpen om de levensduur van je werk te garanderen.
  • Gebruik waar mogelijk open-source software en open-source hardware. Jouw werk is beter bestand tegen de tand des tijds, omdat open betekent: onafhankelijk van eigen technologie en vendor lock-in en transparante beschikbaarheid van de broncode en bouwstenen van je werk.

Erfgoedprofessionals

Digitaal materiaal biedt verschillende uitdagingen voor erfgoedprofessionals. De enorme hoeveelheid materiaal die wordt gecreëerd en verspreid over verschillende platformen, hardware en domeinen, maakt selectie bijvoorbeeld een enorme klus. Er is weinig standaardisatie van bestandsformaten en -omgevingen die deze ondersteunen. Normen voor het beschrijven en beheren van deze complexiteit zijn onvoldoende ontwikkeld. De taken nodig voor het verzamelen, preserveren en toegankelijk maken van digitale materialen vallen in drie categorieën. We moedigen erfgoedprofessionals als volgt aan:

Beleid:

 

  • Identificeer kwetsbaar digitaal erfgoed in jouw collectiegebied en zoek uit welke vormen van digitaal erfgoed jouw organisatie ontwikkelt, beheert of van plan is te beheren (in overeenstemming met het collectiebeleidsplan). Creëer een convergent digitaal landschap door het collectiebeleid af te stemmen met andere instellingen. Vermijd overlappingen en hiaten in de gecombineerde collecties om succes te verzekeren.
  • Ontwikkel beleid voor het acquireren en duurzaam toegankelijk houden van born-digital materiaal. Gebruik bestaande modellen, zoals beschreven in het 'DIY Handbook of Web Archeology'.
  • Verkrijg juridisch advies met betrekking tot opslag en hergebruik. Handel verantwoord bij het gebruik, beheer en toegankelijk maken van persoonlijke gegevens of informatie.

Implementatie:

 

  • Werk waar mogelijk samen met (collega-)instellingen en toonaangevende partners om collectieve oplossingen te vinden. Kies voor robuuste - bij voorkeur open - technische infrastructuren en besturingssystemen.
  • Ga ervanuit dat jouw huidige technologie regelmatig moet worden bijgewerkt. Dus bereid je exitstrategie voor: kun je gemakkelijk gegevens verplaatsen van systeem A naar systeem B?
  • Gebruik goed gedocumenteerde, open standaarden, bijvoorbeeld voor opslagformaten en uitwisselingsprotocollen. De onafhankelijkheid van leveranciers zorgt ervoor dat jouw archiefmateriaal in de toekomst uitwisselbaar blijft.
  • Spreek duidelijke richtlijnen af ​​voor levering van verworven en overgedragen born-digital materiaal: wanneer, waarom en onder welke voorwaarden. Geef een overzicht van de rechten en plichten voor- en nadat het materiaal is overgedragen. Als toegankelijkheid een doel is, regel dit dan wanneer de acquisitie wordt gedaan: leg de voorwaarden vast voor toegang tot de collecties.
  • Zorg ervoor dat er uitgebreide metadata records worden bewaard van digitale objecten zodat de context waarin deze zijn gemaakt duidelijk is voor toekomstige gebruikers. Noteer bijvoorbeeld de hardware- en software-omgeving waarin objecten werken. Documenteer data in de vorm van beschrijvingen, foto's, screenshots, screencasts, video's, enz., en stel procedures voor conservering op.
  • Zorg ervoor dat collecties kunnen worden gebruikt en hergebruikt, dat digitale objecten kunnen worden gevonden, toegankelijk en interoperabel zijn en op een duurzame manier kunnen worden opgeslagen. Gebruik en hergebruik door een grote groep gebruikers vergroot het bewustzijn van het belang en de noodzaak van preservering.

 

Kennisdeling:

 

  • Benut de kracht van de community. Introduceer je team aan de originele makers, uitvinders en gebruikers. Organiseer bijeenkomsten om expertise te delen.
  • Houd de ontwikkelingen bij van amateur communities die betrokken zijn bij digitale werken. Er is veel te leren van bottom-up initiatieven van amateurs die oudere digitale culturen levend houden.
  • Investeer in de toenemende expertise van je collega's en volg de ontwikkelingen door blogs en seminars te volgen en deel te nemen aan (inter)nationale expertnetwerken, zoals NDE (Netwerk Digitaal Erfgoed) of iPRES.
  • Nieuwe born-digital producten vereisen nieuwe instrumenten en nieuwe onderzoeksvragen. Wees voorbereid op nieuwe manieren van werken en nieuwe manieren van samenwerken, om gelijke tred te houden met snelle veranderingen in de technologie.

Beleidsmakers

Jij bent de sleutel tot het creëren van een duurzaam beleid dat duurzaam digitaal erfgoed garandeert. We moedigen beleidsmakers aan om het volgende te doen:

  • Stimuleer samenwerking tussen domeinen en het gebruik van samenwerkingsinstrumenten. Waardeer hands on expertise. Moedig  experts aan die graag bitrot opsporen, oude code annoteren en emulators bouwen. Zet ze in een positie om hun kennis te delen en erkenning te krijgen voor hun bijdrage.
  • Breng de noodzaak voor het ontwikkelen van een duurzaamheids- en preserveringsbeleid onder de aandacht van instellingen.
  • Stimuleer de opkomst en het gebruik van open en collectieve diensten om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk erfgoedinstellingen in Nederland in staat zullen zijn om toegang tot de digitale collecties die zij beheren te garanderen. Stimuleer samenwerking binnen het Netwerk Digitaal Erfgoed op basis van de Nationale Strategie voor Digitaal Erfgoed.
  • Moedig de hervorming van het auteursrecht aan om het behoud, de beschikbaarheid en het hergebruik van born digital-erfgoed te mogelijk te maken.

 

Uitnodiging

Er zijn veel manieren om de hier geschetste doelen te bevorderen. Wij zijn de stuurgroep van het DDS-project, gerealiseerd in 2016 en 2017 met steun van het Mondriaan Fonds, de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid, het Netwerk Digitaal Erfgoed, het Prins Bernhard Cultuurfonds en het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie. We zijn blij met uw feedback over deze versie van ons manifest en willen graag meer leren over andere activiteiten die zijn ontworpen om deze doelen na te streven. We moedigen anderen aan om zich aan te sluiten om samen de overkoepelende doelstelling van het behoud van born-digital erfgoed vooruit te helpen.

Judikje Kiers -  Amsterdam Museum

Julia Noordegraaf - Universiteit van Amsterdam

Johan Oomen - Beeld & Geluid 

Marleen Stikker - Waag Society

 

Voor meer informatie over DDS, zie de re:DDS pagina van het Amsterdam Museum.

Download de publicaties

Versie 1 – November 2017. Dit manifest is gelicenseerd onder de Creative Commons Licentie Naamsvermelding 4.0 Internationaal: http://creativecommons. org/licenses/by/4.0/