Griezelig echt
Start verhaal
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.
Deep nostalgia
De portretten zijn tot leven gewekt met Deep Nostalgia, een app van My Heritage waarmee je gratis met behulp van AI portretfoto’s kunt omzetten in bewegende beelden.
Sinds de lancering van de app begin 2021 zijn er 93 miljoen animaties gemaakt, en dat worden er steeds meer.
Screenshot: Deep Nostalgia, 1 oktober 2021, Bron: website My Heritage
Inkleuren met AI
YouTuber Messalina! Messalina! laat de foto van Anne Frank niet alleen bewegen, maar kleurt deze ook in met een AI-tool van ontwikkelaar Mail.Ru. De tool maakt gebruik van een neuraal netwerk dat getraind is door het laten zien van veel oude foto's en oorlogsfilms. Het systeem corrigeert defecten in foto's en voegt kleur toe aan zwart-wit beelden.
Screenshot: Computer Vision from Mail.Ru restores old photos, 1 oktober 2021, Bron: https://9may.mail.ru/
Is het oké om deze foto van Anne Frank in te kleuren en te animeren en zonder context online te publiceren?
Mislukte inkleuring
Niet alle inkleuringen met AI lukken trouwens even goed. Neem deze still uit de Westerbork Film. Twitteraar @leduderama liet het beeld inkleuren door de twitterbot Colorize_Bot. Wat opvalt is dat de handen van de man kleur hebben, maar dat zijn gezicht grijs is.
Afbeelding: still Westerborkfilm ingekleurd door Twitterbot Colorize bot, Bron: Twitter-account @leduderama
Voor de jongeren
Ook de Braziliaans digitaal kunstenaar Marina Amaral bewerkt historische foto’s met behulp van AI. Een van haar vele projecten is Faces of Auschwitz, een samenwerking met het Auschwitz-Birkenau Museum, waarbij Amaral portretfoto’s van gevangenen van Auschwitz inkleurt en hun individuele verhalen deelt.
Amaral is zich ervan bewust dat de ingekleurde foto's in deze tijd van fake news en voor verwarring kunnen zorgen, maar tegelijkertijd ziet ze dat ze jongeren zo beter bereikt.
Afbeelding: Faces of Auschwitz, 9 augustus 2019, Bron: Twitter account Marina Amaral
Als leerkrachten me schrijven hoeveel leerlingen nu veel beter opletten bij geschiedenis door die ingekleurde foto’s vind ik het toch echt de moeite waard
Quote: Marina Amaral in Nieuwsuur, 12 september 2019, NOS, Bron: collectie Beeld & Geluid
Foto: Marina Amaral, fotograaf onbekend, CC BY-SA 4.0, Bron: Wikimedia Commons
Doodsangst
Een van de foto's die Amaral inkleurt is deze van Czeslawa Kowka, een Pools meisje dat op 14-jarige leeftijd in Auschwitz wordt vermoord. De fotograaf, Wilhelm Brasse, herinnert zich haar in de documentaire 'The Portraitist' (2015) nog goed. Vlak voordat hij de foto van haar neemt wordt ze door een kapo met een stok geslagen. Ze is doodsbang. Je ziet haar angst en ontreddering goed terug in deze foto, maar wat blijft daarvan over als je de foto met Deep Nostalgia bewerkt?
Foto: Czeslawa Kwoka, bewerking Marina Amaral, 17 mei 2018, Bron: facesofauschwitz.com
Westerborkfilm in kleur
Regisseur Robert Schinkel is ook van mening dat je met het inkleuren van zwart-wit beelden de jonge generatie beter bereikt. Daarom laat hij voor de speelfilm Gemmeker (2020) over kampcommandant Albert Gemmeker twee minuten van de inkleuren.
Filmposter Gemmeker, Videoland/RTL Nederland. Bron: Filmtotaal.nl
Gevoelig
Het inkleuren is een lastig proces en moet zorgvuldig gebeuren. "De gevoeligheid is dat we mensen zien die op transport worden gezet, dat er mensen zijn die de dood tegemoet gaan. Ze worden veelal afgevoerd naar de vernietigingskampen. Het is dus niet zomaar inkleuren van zwart-wit materiaal, inkleuren van oude films. Het gaat hier echt over een van de meest verschrikkelijke gebeurtenissen uit de geschiedenis,” aldus Schinkel. Daarom is er ook historisch onderzoek aan vooraf gegaan om de kleuren zo kloppend mogelijk te krijgen.
Still: Gekleurde beelden van de Westerborkfilm in Nieuwsuur, 12 septemer 2019, NOS, Bron: collectie Beeld & Geluid
Toch positief ontvangen
Het feit dat hij in kleur is, maakt deze opmerkelijke film nog belangrijker als een herinnering aan de wreedheid die mensen anderen kunnen aandoen.
Still en qoute: WWII, Deportation Kamp Westerbork in early 1943 in color! [AI enhanced & colorized], 20 feb 2021, Bron: Youtube-kanaal Rick88888888
"niet zoveel bezwaar"
"Als je het geheel maar ongeschonden laat en heel goed bewaart, dan heb ik er op zichzelf niet zoveel bezwaar tegen,”aldus de reactie van mediahistoricus Huub Wijfjes in Nieuwsuur op de trend om historisch beeldmateriaal in te kleuren. Hij stelt dat het de betrokkenheid van het publiek vergroot, maar waarschuwt dat je je er wel van bewust moet zijn dat de kleuren slechts een gok zijn en dat je als maker altijd moet aangeven dat je de beelden hebt bewerkt.
Still: Nieuwsuur, 12 september 2019, NOS, Bron: collectie Beeld & Geluid
