Baanbrekende Eurovisie-decors

Auteur: Liselotte Doeswijk

Het Eurovisie Songfestival was tot in de jaren zestig maar een stijve bedoening. In 1970 blaast decorontwerper Roland de Groot nieuw leven in de show met een bewegend decor. Hij mag daarna nog drie maal een songfestivaldecor ontwerpen.

Begin het verhaal

Start verhaal

Het hele verhaal 22 kaarten

Alleen de highlights 14 kaarten

Later lezen, mail een reminder

Later lezen

Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.

Roland de Groot

De Afdeling Decorontwerp

Roland de Groot komt in 1962 in dienst van de NTS (de Nederlandse Televisie Stichting), eerst als grafisch ontwerper, maar als snel stapt hij over op decorontwerp. Hij is op deze foto begin twintig.

De NTS verzorgt alle productiefaciliteiten voor de omroepverenigingen: van crew en studio’s tot decor. In 1966, als deze foto genomen wordt, werken er twintig decorontwerpers bij de NTS. Roland staat als vierde van rechts.

Foto: Portret van Roland de Groot, NTS bedrijfsfotografie 1962. Collectie Beeld & Geluid

Foto: Groepsportret NTS Afdeling Decorontwerp in 1966. Collectie Beeld & Geluid

In het diepe

Zaterdagavond Amusement

Decorontwerp voor televisie is een nieuw vak. Roland leert het in de praktijk bij kinderprogramma’s als Pipo de Clown en Flip de Tovenaarsleerling.

Als snel wordt hij gevraagd voor het echte werk: de muzikale shows op de zaterdagavond.

Vooral met regisseur Rob Touber maakt Roland opvallende programma’s.

De shows met Adèle Bloemendaal zijn beïnvloed door nieuwe kunststromingen, jeugdcultuur en nieuwe tv-technieken.

Foto: Pipo de clown, VARA 1964. Collectie Roland de Groot/Beeld & Geluid

Video: Aaah-déle regie Rob Touber, VPRO, 14-10-1968. Collectie Beeld & Geluid

1970

Eurovisie Songfestival in beweging

Foto: Eurovisie Songfestival, 21 maart 1970, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Kleerhangers en aardappels

In 1970 krijgt Roland de Groot de kans om het decor te ontwerpen voor het Eurovisie Songfestival.

Hij vertelt hier hoe hij op het idee kwam om het decor te laten bewegen.

Met kleerhangers en aardappels legt hij het uit aan regisseur Theo Ordeman.

Fragment: Eurovisie Songfestival, 21 maart 1970, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Audiofragment: Helden van toen, NTR, 17 september 2011. Collectie Beeld & Geluid

Postcards

Het gaat om de muziek

Decor doet een dansje

Dit Songfestival zien we voor het eerst ‘postcards’, korte filmpjes ter introductie van land en artiest.

Tijdens die filmpjes hebben de toneelmeesters tijd om de hangstukken in nieuwe positie te brengen.

Tijdens de liedjes mag het decor niet bewegen. De EBU vindt dat te veel afleiden.

Als alle liedjes zijn geweest mag het decor laten zien wat het allemaal kan

In een eigen choreografie begeleid door het Metropole Orkest onder leiding van Dolf van der Linden.

Fragmenten: Eurovisie Songfestival, 21 maart 1970, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Optreden: The Hearts of Soul - Waterman

1976

Als Nederland in 1975 wint, mogen Theo Ordeman en Roland de Groot hun tweede Eurovisie Songfestival vormgeven.

Foto: Eurovisie Songfestival, 18 februari 1976, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Karton en nylondraad

Ze gaan een paar dagen in retraite, knutselen met karton en nylon draad. Dit decor wordt uitgetest tijdens het Nationale Songfestival, waar de Nederlandse inzending gekozen wordt. Met behulp van een maquette wordt voor elk liedje een decor bedacht.

Object: Overzicht decor changementen Nationaal Songfestival 1976. Collectie Ronald de Groot/Beeld & Geluid

Bron: ‘Nieuwe technische snufjes zoeken. Décor-ontwerper Roland de Groot’ in Haagsche Courant, 29 april 1976. Collectie Roland de Groot/Beeld & Geluid

Licht en kleur

De langwerpige hangstukken hebben een plexiglazen front waar honderden lampjes achter zitten. Het achterdoek en het ronde hangstuk kunnen met filters en lichtspots ‘ingekleurd’ worden. Met deze ingrediënten creëert Roland voor elk land een compleet andere compositie.

Foto: Eurovisie Songfestival, 18 februari 1976, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Afstemmen

De ingevlogen jurk

Van te voren overlegt Theo Ordeman de kleur en compositie van het decor met de deelnemende landen.

Tijdens de generale repetitie heeft een zangeres opeens een hele andere jurk aan. De kleur past niet bij het decor. Theo stapt vloekend uit de regiewagen: “Dit kan niet!”

Die avond nog vliegt er iemand naar Parijs om een nieuwe jurk te halen.

Fragment: ‘Un, Deux, Trois’ door Catherine Ferry tijdens Eurovisie Songfestival, 3 april 1976, NOS. Collectie Beeld & Geluid

Bron: 50 jaar Songfestival, 13 januari TROS. Collectie: Beeld & Geluid

Lof

Het is een van de grootste en meeste complexe decors ooit. Het geheel weegt 4.000 kilo en voor de bediening van de trekken is een team van 12 man nodig die zo’n zes dagen repeteert. Het is ook het duurste tv-decor tot dan toe, 150.000 gulden. Het is het waard, de reacties wereldwijd zijn lovend en de NOS is trots.

Object: Dankbrief en foto uit collectie van Roland de Groot, 13 april 1976. Collectie Roland de Groot/Beeld & Geluid

1980

Niet de winst, wel een Songfestival mét decor van Roland de Groot

Foto: Eurovisie Songfestival, 19 april 1980, NOS. Collectie: Beeld & Geluid.

Decor drie

In 1979 wint Israël voor de tweede maal op rij en dat is voor de Israëlische omroep een te kostbare zaak. De NOS pakt de organisatie op. Roland de Groot en Theo Ordeman willen op dezelfde voet verder; een bewegend decor dus. Hier zie je de maquette.

Foto: Decormaquette voor Eurovisie Songfestival 1980. Collectie: Roland de Groot/Beeld & Geluid

Er is minder budget en er zijn weinig repetitiedagen beschikbaar in Congrescentrum Den Haag.

Daarom wordt het decor iets bescheidener dan de editie van 1976.

Tijdens de interval-act mag het decor weer meedansen.

Fragment: Eurovisie Songfestival, 19 april 1980, NOS. Collectie: Beeld & Geluid

1984

Het vierde en laatste Songfestivaldecor

Foto: Opbouw decor Eurovisie Songfestival 1984. NOS. Collectie Roland de Groot/Beeld & Geluid

Luxemburg

Het vierde Eurovisie-decor van Roland is niet in Nederland. Luxemburg wint in 1983 en kan zo’n grote productie eigenlijk niet aan.

Daarom reizen Roland de Groot en een technische ploeg naar Luxemburg af om daar samen met de WDR en RTL het Eurovisie Songfestival 1984 te realiseren.

Dit spectaculaire decor breekt weer alle records. Qua budget, grootte en complexiteit van de uitvoering.

Fragment: Eurovisie Songfestival 1984, NOS. Collectie Beeld & Geluid.

Achtung! Stand Zieben!

Roland zit als decor-dirigent achter in de zaal met een foto-overzicht en roept tussen de liedjes door zijn commando’s: “Achtung! Stand Zieben!”, waarop 26 man op de brug in de nok van het theater in de weer gaan met touwen en stokken. Binnen 40 seconden moet het allemaal goed en stil hangen.

Foto: Roland de Groot tijdens Eurovisie Songfestival 1984. Collectie: Roland de Groot/Beeld & Geluid

Hier zie je wat er buiten beeld, tussen de liedjes door, gebeurt in de nok en op het podium.

Fragmenten: Opnames van Changementen en Behind the scenes bij het Eurovisie Songfestival 1984. Collectie Roland de Groot

En dit jaar is de EBU eindelijk om, het decor mag ook tijdens de optredens bewegen.

Fragment: Eurovisie Songfestival 1984, NOS. Collectie Beeld & Geluid.

Optreden: Mary Roos - Aufrecht geh'n

De volgende 40 jaar is er van een Songfestival op Nederlandse bodem of met hulp van de NOS geen sprake.

Roland de Groot staat in 1985 voor een nieuwe, zo mogelijk grotere uitdaging: de 1,2,3, shows.

Elke show heeft een ander thema en dat betekent: elke week een compleet nieuw decor.

Van hotellobby tot Delfts blauw of het oude Rome, niets is te gek.

Fragment(en): Nederlands Fabrikaat, 28 oktober 1997, NOT

Beeld: Decorontwerpen voor diverse 1-2-3-shows door Roland de Groot. Collectie: Roland de Groot/Beeld & Geluid

Onbekende Grootheid

Hoe kijkt Roland terug op zijn carrière achter de schermen? In deze aflevering van Gelderse Koppen bespreekt hij dit met Harm Edens.

Fragment: Gelderse Koppen, ‘Hoog-Soeren wereldberoemd’, 16 april 2016, Omroep Gelderland.

Op 5 december 2019 wordt Roland de Groot 80 jaar. Zijn archief is in 2017 overgedragen aan Beeld & Geluid in het kader van het onderzoeksproject naar de voormalige afdeling NTS/NOS Decorontwerp van Liselotte Doeswijk. Meer weten over decorontwerp? Check vormvanvermaak.nl

Bekijk bronnenlijst

Geef feedback

😕

👍

Gerelateerde verhalen

Bekijk alle verhalen

Bekijk ook

evenement dinsdag 6 juni

Cross Media Café – AI: Gamechanger voor de media?

Gaat generatieve AI de grote gamechanger worden voor de media? Wat zijn de gevolgen van het genereren via AI-tools van scripts, videoclips, muziek, stemmen, et cetera?

Baanbrekende Eurovisie-decors

Start verhaal

Later lezen

1970

1976

Karton en nylondraad

Licht en kleur

Lof

1980

Decor drie

1984

Achtung! Stand Zieben!

Gerelateerde verhalen

Verslaafd aan je smartphone? Geen zorgen!

#burgerjournalistiek: hoe je filmpje viral gaat en jij bijna voor de rechter staat

Iedereen is dateable - een geschiedenis van tv-romantiek

Studiopubliek: waarom zitten ze er nog?

Porno kijken in een volle zaal

Persvrijheid: we voelen 'm meer dan ooit

We hebben een emoji overload ?

NA HET ZIEN VAN DEZE 5 SIMPELE TRUCS ZAL JOUW SURFGEDRAG NOOIT MEER HETZELFDE ZIJN!

#citizenjournalism How your video goes viral and almost lands you in court

Een beeld om nooit te vergeten

F*cked by Deepfake

Aandacht is alles

Hoe lang zijn jouw tenen?

Een kleurrijke kus in een zwart-witte wereld

Going to the dogs: een bijzonder toneelstuk van Wim T. Schippers

Honger

Gruwelen met Karbonkel

50 jaar Marokkanen in beeld

Transgender: in or out? (Special)

Het jaar dat de muur viel

One Giant Cover Up for Mankind

Van Ook Zo tot Potkast

Big Brother

Vermissingen in de Media

Sport in beeld

Van NikkieTutorials tot Zeikschrift

30 Jaar commerciële TV

Mobile journalism

Verboden radio

DIY Radio

Hilversumse hervormingen

Zwarte piet: een eeuw kritiek

Man, Man, Man

De bewakers van Westerbork

Nieuws voor nop!

Milly Scott geeft het Songfestival kleur

De geheimtaal van memes

J.C. Mol: How a Dutch film master was forced to make Japanese propaganda

Hiphop en traditionele media: een ongelukkig huwelijk

Amateurfilmen in de tweede wereldoorlog

TopPop 1970-1988: Videoclips on demand

J.C. Mol: Nederlandse filmpionier, Japanse propagandamaker

Pandemieën in de media

Corona gaat viral

De strijd om illegaal downloaden

Waar is de perskamer?

Datajournalistiek

Games versus televisie

日本占領下のオランダ 人映画監督

Waar is het feestje?

Humor en verdriet in de Tweede Kamer

65 jaar Moesson

De Zoektocht Naar Interactie

The Beatles: Van Flop naar Top (2000)

Nieuwe consoles, betere graphics

Alle ballen op Rutte

Easter Eggs

Willem Duys : een fenomeen.

De stem van de straat

Griezelig echt

25 jaar Pokémon-gekte!

SpangaS stopt: einde van een tijdperk?

Kanttekeningen bij een televisie-indiaan

Boeren in beeld

Hoe (digitale) games voorgoed verdwijnen

CD-i: de toekomst van toen

De gekleurde bril van propaganda

日本占領下のオランダ人映画監督