Je bevindt je hier:

Nepnieuws en desinformatie in tijden van Corona

Beeld & Geluid op school biedt workshops en trainingen om docenten en leerlingen ‘nieuwswijs’ te maken. Met kennis en handvatten over de technieken en mechanismen die schuilgaan achter nieuws, nepnieuws en desinformatie leren we hoe je het hoofd koel kunt houden in de overload aan informatie die er op ons afkomt. Nu de scholen dicht zijn delen we graag het online aanbod van onder andere partners DROG en omroep HUMAN. Laat je leerlingen in de huid kruipen van een nepnieuwsmaker of bespreek met de klas hoe de werkelijkheid door beelden verdrongen kan worden met Medialogica.

In mediatermen spreken we van een ‘infodemie’ wanneer er een overload aan informatie en nieuws over een probleem, of in dit geval een crisis, over het internet raast en we belemmerd worden in het vinden van de juiste feiten en gecontroleerde cijfers.

Het virus heeft zich wereldwijd verspreid en nepnieuws en desinformatie viert hoogtij. Een infodemie is het laatste wat we kunnen gebruiken op dit moment. Het ontwricht, maakt angstig, zet aan tot polarisatie en leidt tot wantrouwen van instanties en organisaties waar we juist nu niet zonder kunnen. 

Praktisch de hele wereld is op zoek naar informatie en nieuws die deze crisis behapbaar maakt, licht in de duisternis biedt of het hoogst haalbare, de controle over je eigen leven teruggeeft. De bereidheid om deze te delen met onze liefsten is een begrijpelijke reactie. Want zelden was ons leven zo ongrijpbaar als nu. 

Daar waar instanties als het RIVM en serieuze nieuwsorganisaties zeer goed afgewogen besluiten nemen over wat ze wanneer publiceren om ons te informeren, geldt dit niet voor de hobby viroloog, de trollen op sociale media of politici met een polariserende agenda waarvoor zaaien van angst en tweedeling de beste ingrediënten zijn. Met als gevolg een oneindige stroom aan desinformatie en nepnieuws gemaakt, verspreid en gedeeld door onnadenkenden. Soms bewust maar vaak ook onbewust. De factcheckers van deze wereld hebben er een dagtaak aan. Het debunken van nepnieuws en desinformatie in tijden van een pandemie is, dweilen met de kraan open. 

Het virus komt uit een laboratorium, bedacht door de Amerikanen die zo willen voorkomen dat China de grootste machthebber wordt. Of was het toch China met een vooropgezet plan om de economie van Amerika om zeep te helpen? Met hulp van de democraten.

Een bericht met ‘informatie uit Zwitserland’ en ‘advies’ om besmetting te voorkomen gaat viraal op sociale media. Baat het niet dan schaadt het niet? 

Het bericht over helikopters die met een desinfecterend middel het coronavirus zouden uitroeien, dook in verschillende landen op. 

Om met hoofdredacteur van omroep HUMAN Marc Josten te spreken; “De onzichtbare vijand heeft geen media-afdeling. Totaal overbodig. Corona gaat letterlijk en figuurlijk viraal”. Wij bij Beeld & Geluid kunnen jou en je leerlingen voor nu alvast een paar prikjes geven om die laatste in toom te houden.

Fake news

Als voorproefje op onze workshop Fake News en als een injectie om je weerstand tegen valse informatie te verhogen heeft DROG de online game Slecht Nieuws gemaakt. Een leuk en leerzaam spel voor iedereen van 10 jaar en ouder.

In samenwerking met de experts van DROG, bieden we de workshop Fake News.
We trainen leerlingen (PO en VO), studenten en docenten in het bestrijden van nepnieuws en desinformatie door ze zelf nepnieuws te laten maken én verspreiden. In deze workshop leer je de tactieken en methodes van propaganda en misleiding te herkennen, en verhoog je je weerstand tegen valse informatie.

Speel de game

Medialogica

Media dienen als gids om greep te krijgen op de werkelijkheid. Maar in hoeverre zijn ze een betrouwbare gids? Hoe komt de publieke opinie tot stand? En welke invloed heeft deze op het handelen van bestuurders, journalisten en burgers?

Het prachtige programma Medialogica (omroep Human) gaat over hoe de werkelijkheid verdrongen kan worden door beelden, met soms nieuwe werkelijkheden tot gevolg. Op schooltv.nl vind je speciaal voor het onderwijs ingekorte afleveringen met begeleidende lesbrieven met kijk- en verdiepende vragen over de desbetreffende uitzending.

In het dossier 'Humans blikverruiming tijdens coronaduiden zij het nieuws en ontleden zin van onzin. Hier vind je verschillende onderwerpen voor gesprek over beeldvorming tijdens de coronacrisis.

In samenwerking met omroep HUMAN is de masterclass Medialogica ontwikkeld. Tijdens deze interactieve masterclass ontrafelen we aan de hand van een aflevering samen mechanismen die schuilgaan achter mediahypes of gebeurtenissen in het nieuws en de rol van de publieke opinie.
Voor docenten, leerlingen en studenten.

HALT-Methode

In veel gevallen is in een paar minuten de betrouwbaarheid van een bericht te controleren. Ook voor de gewone social mediagebruiker. Efficiënt en doeltreffend hierbij is de SIFT-methode, in het Nederlands vertaald als HALT-methode. Dit model is in het kader van de corona-uitbraak opgezet door de Amerikaan Mike Caulfield, mediawijsheidexpert aan Washington State University. 

Een combinatie van simpele online vaardigheden waarmee je in korte tijd de hoeveelheid mis- en desinformatie die je gelooft en/of deelt, sterk kan verkleinen.

Bekijk de HALT-methode

Factcheckers

Er zijn online veel waardevolle tips te vinden over hoe je nepnieuws kunt herkennen en gelukkig zijn er sites als NUcheckt.nl en Nieuwscheckers waar actueel nepnieuws wordt ontkracht.