Je bevindt je hier:

Foto: Sebastiaan ter Burg, CC-BY-2.0

Op vrijdag 19 mei kwamen professionals uit de AV-sector bijeen voor hét Nederlandse netwerkevent, het AVA_Net Symposium 2017. Deze keer werden verschillende perspectieven op de audiovisuele samenleving gepresenteerd en was er de mogelijkheid voor een onderonsje met één van de AVA_Net Experts. Lees hieronder het verslag van de dag. 

Dagvoorzitter Vincent Robijn had de best denkbare binnenkomer voor het publiek: een kattenfilmpje. Door laagdrempelige voorbeelden liet hij zijn hoe audiovisueel materiaal overal in onze samenleving aanwezig is en meer is dan vermaak alleen. Dashcams zijn in Rusland bijvoorbeeld een belangrijk registratiemiddel met betrekking tot auto-ongelukken en verzekeringen, maar leggen tegelijkertijd veel meer vast dan alleen dat. Door de alomtegenwoordigheid van AV kunnen we dingen vastleggen die toevallig gebeuren en die we anders niet vastgelegd zouden hebben.

Nog wat beduusd door de bellende katten nam Tom De Smet (Hoofd Archief Beeld & Geluid) vervolgens kort het woord om iedereen welkom te heten. Hij kondigde aan dat Beeld & Geluid onlangs is samengegaan met het Persmuseum. Door deze fusie wordt er een journalistieke component aan het instituut toegevoegd.

Harry Romijn (voorzitter AVA_Net) presenteerde het verbluffende feit dat er jaarlijks ruim 2010 miljoen uur aan audiovisueel materiaal wordt geüpload op het internet. De uitdaging ligt daarbij niet zozeer in de omvang maar vooral in de verschillende technische specificaties, die maken dat er voor audiovisuele archivering geen one-size-fits all oplossing is. Kennisdeling en samenwerking blijven daarom het speerpunt van AVA_Net. In dat licht is ook de website vernieuwd (www.ava-net.nl) waarop men op kennisthema, in de kennisbank en naar Experts kan zoeken.

Smartphones in actie

De eerste keynote werd gegeven door Yvonne Ng van mensenrechtenorganisatie WITNESS. In 1992 richtte Peter Gabriel deze organisatie op om mensen te stimuleren zoveel mogelijk verborgen mishandelingen te filmen. Gewone burgers worden met behulp van audiovisueel opnamemateriaal gemobiliseerd tot burgerjournalisten met het idee dat het in beeld brengen van deze wantoestanden de situatie op den duur zal verbeteren. Ter afsluiting werden er een aantal kritische vragen neergelegd bij de aanwezigen. Hoe moeten archieven omgaan met deze registraties van wantoestanden en belangrijke historische gebeurtenissen door gewone burgers? Voor de meeste van deze registraties geldt namelijk dat de activisten zelf weinig prioriteit  geven aan het archiveren. Moeten archiefinstellingen dit doen? Of moeten zij neutraal blijven? En hoe zit het wanneer deze video’s live zijn gestreamd of privé gedeeld?

AVA_Net Symposium_2.jpgFoto door Sebastiaan ter Burg, CC-BY-2.0

Het plenaire ochtendprogramma werd afgesloten met een audiovisuele ervaring. Steye Ham van Smarthphone Orchestra nodigde iedereen uit om met zijn mobiel naar een website te gaan. Ieder apparaat kreeg een willekeurige partij aangeboden en een smartphoneorkest ontstond. Alle deelnemers werden onderdeel van een immens orkest waarbij, door middel van het apparaat dat zo “funest” is voor onze gemeenschappelijke beleving, men weer oog en oor heeft voor elkaar, aldus Ham. En inderdaad, het is lang stil en donker in de grote zaal, terwijl de mobieltjes een symfonie van moderne geluiden ten gehore brengen.

Groepsdiscussies en videotulen

De middag werd gevuld door een ruime keuze aan parallelsessies. Zelf sloot ik allereerst aan bij het kenniscafé over de audiovisualisering van de erfgoedsector. Maurits van der Graaf van Pleiade nam ons mee in een zelfreflexieve tocht over de kloof tussen de audiovisaliserende samenleving en de erfgoedsector. Aan de hand van het Trendmonitor onderzoek concludeert hij dat audiovisueel materiaal door veel erfgoedsectoren als een bijzaak wordt gezien, maar wel een belangrijke. Hij stelde vragen als ‘Is jouw instituut voldoende geëquipeerd voor het beheren van het erfgoed van de audiovisuele samenleving?’ Ben jij hier als erfgoedprofessional voldoende geëquipeerd voor? De Graaf benadrukte dat de erfgoedsector actiever moet inzetten op het audiovisueel materiaal. Als voorbeeld noemt hij dat dit verslag eigenlijk ook een video, of nog liever een vlog, had moeten zijn. Ik ben het roerend met hem eens en heb dit ook geopperd, maar dit idee werd helaas niet met enthousiasme ontvangen. Dit laat zien hoe audiovisueel nog veel terrein te winnen heeft!

Na de pauze schoof ik aan bij een sessie over de archivering van raadsinformatie via videotulen. Annelies Cordes (Beeld & Geluid), Antal Posthumus, Annemieke Sindorf (NA) en Anje van der Lek (Archief Alkmaar) presenteerden alle verschillende uitdagingen en puzzelstukjes over de archivering van videotulen. Het archiveren van de vergaderingen van de Tweede Kamer wordt vooral bemoeilijkt vanuit de contractuele/juridische kant. Het Nationaal Archief heeft de taak de woordelijke verslagen van de Tweede Kamer te archiveren. Omdat zij niet de kennis heeft het audiovisueel materiaal te archiveren is de hulp van Beeld & Geluid ingeroepen. Idealiter wil men dat deze woordelijke en audiovisuele verslagen in relatie tot elkaar worden gearchiveerd en gepubliceerd. Het Nationaal Archief en Beeld & Geluid werken echter nog maar net samen, het partnerschap moet nog vorm krijgen. Daarnaast stelt de archiefwet dat het audiovisuele archiefmateriaal van de Tweede Kamer niet bij Beeld & Geluid mag liggen. Een complexe, maar naar verwachting zeer effectieve samenwerking is het gevolg van deze vraag naar archivering van videotulen.

Foto door Sebastiaan ter Burg, CC-BY-2.0

Tot slot plaatste Bart van der Sloot (Tilburg Institute for Law, Technology and Society) een kritische noot bij onze drang tot archiveren en openbaar ontsluiten. Wanneer we niet stilstaan bij de juridische kant van privacyschending kunnen de boetes hoog oplopen. Dus ook in naam van de wetenschap moet er goed nagedacht worden over de bescherming van persoonsgegevens. Al met al toch een sombere afsluitende noot voor de betrokkenen. Zeker ook wanneer webarchivering en sociale media op de agenda staan heeft het audiovisuele netwerk nog genoeg stof tot nadenken.

Meer info