De Nederlandse gamescanon
Sinds drie jaar archiveert Beeld & Geluid computergames. Waarom? Games zijn onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van audiovisuele cultuur in Nederland. Het archiveren van games komt met vele uitdagingen. Niet de minste is de vraag hoe je als erfgoedinstelling de juiste keuzes maakt met betrekking tot de selectie van materiaal. Met de gamescanon, een door experts samengestelde selectie van Nederlandse games, hoopt Beeld & Geluid daar een weg voorwaarts in te hebben gevonden.
Sinds drie jaar archiveert Beeld & Geluid computergames. Waarom? Games zijn onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van audiovisuele cultuur in Nederland. Het archiveren van games komt met vele uitdagingen. Niet de minste is de vraag hoe je als erfgoedinstelling de juiste keuzes maakt met betrekking tot de selectie van materiaal. Met de gamescanon, een door experts samengestelde selectie van Nederlandse games, hoopt Beeld & Geluid daar een weg voorwaarts in te hebben gevonden.
Foto: Jorrit Lousberg
Uitdagingen bij selectie en acquisitie van games
Na drie jaar heeft Beeld & Geluid meer dan honderd games in haar archief en zoekt het naar manieren om deze collectie verder uit te breiden. In die jaren zijn we ons bewust geworden van diverse obstakels. Ten eerste liepen we tegen de beperkingen van onze eigen kennis aan. De Nederlandse game-industrie is relatief klein en haar geschiedenis is niet goed gedocumenteerd. Hoe maak je dan onderbouwde keuzes voor het opnemen van specifieke games in het archief? Meer recent worden er zoveel games geproduceerd dat de vraag opnieuw is: welke van die vele games verdienen het bewaard te worden voor de (verre) toekomst? Een tweede drempel voor acquisities was de onduidelijkheid die er bestond over rechthebbenden van games wiens toestemming we wilden vragen om de game te archiveren. Door overnames, faillisementen en eenvoudigweg het verstrijken van tijd was het vaak moeilijk te achterhalen bij wie we terecht konden voor het maken van afspraken. Als jong game-archief had Beeld & Geluid soms ook moeite om aan gamemakers het belang van game-archivering duidelijk te maken. In een industrie die (terecht) gefocust is op innovatie en nieuwe producten voor de toekomst is het niet vanzelfsprekend dat er na wordt gedacht over de cultuur-historische waarde van hetgeen er gemaakt wordt.
Samen met een groep experts is de gamescanon samengesteld
Enter: de gamescanon
Over de afgelopen jaren heeft Beeld & Geluid zich ingezet om relaties te bouwen met verzamelaars van games, game-academici en gamers met een interesse voor de geschiedenis van games. Samen met deze groep experts hebben we een selectie gemaakt van games die vanaf nu richting geven aan de acquisitie-inspanningen van Beeld & Geluid.
De Canon bevat onder andere games van zeer hoge kwaliteit, games die een eigenschap van de Nederlandse gamegeschiedenis uitlichten, door belangrijke makers zijn gemaakt of een commercieel succes waren. Maar ook geflopte platforms, experimentele 'eerste' games maken onderdeel uit van de geschiedenis. Opname in de canon is dus geen award zoals de Dutch Game Awards, maar een divers samengestelde lijst die als kapstok kan dienen om de geschiedenis van games in Nederland aan op te hangen. Neem bijvoorbeeld de game Zelda: The Wand of Gamelon, waarom staat een Japanse gamefranchise op zo’n lijst? Lees er meer over in het verhaal van retro gaming expert Tom Lenting.
Ongetwijfeld leidt zo’n canon tot discussie, en dat is terecht. Met de gamescanon heeft Beeld & Geluid een tool in handen om gerichter te acquireren, een duidelijker verhaal te vertellen richting makers, maar ook voor het algemene publiek de geschiedenis inzichtelijk te maken.
Foto: Jorrit Lousberg
En nu?
De gamescanon is gepresenteerd als tijdlijn, waar mensen ook hun eigen gameherinneringen kunnen achterlaten. Bij Beeld & Geluid, in de Project Space, staan twee arcadekasten waarop een aantal games uit de canon te spelen zijn. We zullen ons nu richten op het acquireren van zoveel mogelijk games uit de canon. Daarbij zullen we voor games die (nog) niet speelbaar te archiveren zijn, kiezen voor het archiveren van documentatie zoals presskits en Let’s Play videos. Games die buiten de canon vallen en met minimale inzet van middelen toch gearchiveerd kunnen worden krijgen ook een plek in de collectie van Beeld & Geluid.
- De volgende experts hebben input geleverd bij het samenstellen van de gamescanon: René Glas, Jasper van Vught, Marinus Kuivenhoven, Anne Bras, Tom Lenting, JP van Seventer en Elger Jonker.
- De Projectspace bij Beeld & Geluid is geopend van 20 oktober tot eind 2018, op woensdagmiddag en in het weekend.