Open Archief: creatief hergebruik
Wat bewaren we en voor wie? Welke betekenis geven we aan ons erfgoed en hoe verandert deze betekenis door de tijd heen? Kan collectiemateriaal zomaar in een nieuwe context worden gebruikt en daarmee een nieuwe betekenis krijgen? Deze vragen staan centraal binnen het project Open Archief, een samenwerking tussen Het Nieuwe Instituut en het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid.
Wat bewaren we en voor wie? Welke betekenis geven we aan ons erfgoed en hoe verandert deze betekenis door de tijd heen? Kan collectiemateriaal zomaar in een nieuwe context worden gebruikt en daarmee een nieuwe betekenis krijgen? Deze vragen staan centraal binnen het project Open Archief, een samenwerking tussen Het Nieuwe Instituut en het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid.
Door: Eline de Graaf (conservator Het Nieuwe Instituut) en Brigitte Jansen (projectleider Beeld & Geluid)
Het project Open Archief heeft als doel om creatief hergebruik van digitale erfgoedcollecties te stimuleren. Begin 2019 werden drie makers uitgenodigd om op basis van de open collecties van Het Nieuwe Instituut en het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid een nieuw autonoom mediawerk te ontwikkelen. Het beschikbaar stellen en artistiek hergebruiken van digitaal erfgoed stond daarbij centraal.
Publicatie
In een digitale publicatie waarin de deelnemende makers en beide instituten terugblikken op het project worden kennis en ervaringen gedeeld over creatief hergebruik van digitale erfgoedcollecties.
Foto: Johannes Schwartz
Toegankelijkheid
Het openstellen van collecties is nog niet hetzelfde als er toegang toe bieden. Makers zoeken visueel en intuïtief. Ze willen door een archief kunnen dwalen, terwijl de instrumenten die collecties ontsluiten veelal zijn ingericht op specifieke, gerichte zoekvragen naar onderwerpen en personen. Dat vraagt veel van de dienstverlening vanuit de instituten die daarop (nog) niet toegesneden is. Zo vergt elke zoekvraag maatwerk, dat veel verder gaat dan het aanbieden van een online zoekportaal.
Foto: Johannes Schwartz
Auteursrecht
Veel andere vraagstukken hadden betrekking op het auteursrecht. Geen van de makers had zich voor dit project nadrukkelijk beziggehouden met auteursrecht. Ze bewogen zich in een grijs gebied waarin de regels onduidelijk waren. Zowel de makers als beide instituten kwamen tot de conclusie dat het belangrijk is dat erfgoedinstellingen nadenken over hoe zij kennis over auteursrecht en licenties beschikbaar stellen bij het faciliteren van makers in het gebruik van collecties.
Wil je meer weten over het project? Neem contact op via openarchief@beeldengeluid.nl.
Open Archief werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Mondriaan Fonds.