Je bevindt je hier:

Open is de toekomst

Waar liggen de kansen voor creatief hergebruik binnen jouw organisatie? Deze vraag stond centraal tijdens de workshop van DEN op maandag 10 december 2018, waar een eerste inzicht werd gegeven in auteursrechten en creative commons.

Waar liggen de kansen voor creatief hergebruik binnen jouw organisatie? Deze vraag stond centraal tijdens de workshop van DEN op maandag 10 december 2018, waar een eerste inzicht werd gegeven in auteursrechten en creative commons.

Waarom zijn professionals hierin geïnteresseerd? Redenen varieerden van nieuwsgierigheid tot content openbaar stellen, digitalisering, creatief hergebruik en het naar buiten brengen van nieuwe werken. Maarten Zeinstra en Sebastiaan ter Burg namen ons mee in de wereld van auteursrecht en creative commons. Maarten Zeinstra is intellectueel eigendom jurist en informatieprofessional. Daarnaast is hij chapter lead van Creative Commons Nederland en eigenaar van IP squared. Sebastiaan ter Burgh is eigenaar van Circular Content. Als fotograaf en filmmaker werkt hij al sinds 2009 met Creative Commons licenties. Sebastiaan zet zich in voor het zo breed mogelijk beschikbaar krijgen van creatieve producties gedurende de creatie.

Wat is het werk waard?

Kan jij de werken die jij tien jaar geleden hebt gemaakt nog inzien? Grote kans dat het antwoord op deze vraag ‘nee’ is. De digitale archivering is nog niet op orde. Wij gebruiken tegenwoordig steeds meer technologie voor ons werk en zijn hier afhankelijk van geworden. Het is dus belangrijk om werk actief te archiveren. Technologie democratiseert toegang tot kennis en informatie, echter werkt dit alleen wanneer iedereen hier toegang tot heeft. Maar wanneer is een werk het waard om beschikbaar gesteld te worden?

De waarde van de beschikbaarstelling van een werk kan alleen door (her)gebruik bepaald worden. Stel jezelf de volgende vragen: Wat is het werk waard? Welke meerwaarde zou het kunnen hebben op een andere plek? Op welke manier verandert de waarde van het werk? Bijvoorbeeld het delen van danspasjes met een dansschool; hier zou zoveel plezier uitgehaald kunnen worden. Net als wanneer media collecties beschikbaar gesteld worden voor hergebruik, hier ontstaat dan de mogelijkheid om oude werken weer relevant te maken. De waarde van een werk neemt hierbij alleen maar toe! Dus waarom zouden wij ons werk niet beschikbaar moeten stellen? Of om de woorden van Sebastiaan ter Burg over te nemen: “Ik focus mij liever op wat ik morgen kan maken en daarmee kan gaan verdienen, dan dat ik mij focus op de kruimels van vroeger.” (DEN Workshop, 10 december 2018).

Verdienmodellen

Verdienmodellen veranderen radicaal. Allereerst wordt online steeds belangrijker. Een belangrijke vraag die je jezelf kan stellen is: op welke manier ga je je content inzetten om het publiek te bereiken, hoe zet je dit in om geld te verdienen? Daarnaast voorspelt Sebastiaan ter Burg dat fondsen of donateurs uiteindelijk gaan eisen dat content beschikbaar gesteld wordt. Bil & Melinda Gates Foundation is hierin een koploper. Wanneer je geld van hen aanneemt om een project te financieren, dan ben je verplicht om een deel hiervan open te stellen voor hergebruik.

Nieuwe verdienmodellen betekenen ook nieuwe manieren van beschikbaarstellen. Zorg bij het creëren van nieuw werk dat de digitale archivering op orde is; alle stappen moet je archiveren! Als je iets nieuws gaat creëren, stel jezelf dan de volgende vragen: Wie zijn er allemaal bij betrokken? Wie moet je wat vragen? Heb jij bijvoorbeeld met een heel leger te maken of maar met één persoon? Kijk verder dan het eindproduct, juist het proces is van groot belang! Een videoregistratie is niet alleen een videoregistratie, er zijn zoveel meer aspecten die het tot een eindproduct maken. Uiteindelijk kan er namelijk veel meer bereikt worden met een lijst ingrediënten dan met een stappenplan.

De toekomst van auteursrecht

Het is belangrijk om na te denken over de toekomst van het auteursrecht, verdienmodellen, hergebruik, het bereik en de waarde van het werk. Beeld & Geluid stimuleert actief divers en experimenteel hergebruik aan de hand van verschillende projecten. Bijvoorbeeld Open Media Art, een project waarbij jonge makers de opdracht kregen om binnen een talentontwikkelingstraject nieuwe hedendaagse verhalen te maken op basis van de collectie van Beeld & Geluid. Onze collectie is openbaar toegankelijk voor creatief hergebruik via het platform openbeelden.nl. Daarnaast brengt het project RE:VIVE archieven en artiesten bij elkaar wat resulteert in nieuwe beats van historische geluidsopnames.

Onlangs heeft Beeld & Geluid in het kader van de Publiek Domein Dag op 1 januari 2019 ruim 250 films uit de collectie Polygoon Hollands Nieuws uit 1948 als publiek domein beschikbaar gesteld. In totaal biedt Open Beelden ongeveer 2.100 video’s in het publieke domein aan en ruim 4.600 video’s onder een creative commons licentie. Al dit materiaal is op Open Beelden te bekijken, te downloaden en gereed voor hergebruik.

Nieuw project

Als vervolg op Open Media Art slaan Beeld & Geluid en Het Nieuwe Instituut de handen in elkaar om digitaal archiefmateriaal te laten hergebruiken door makers en kunstenaars. Met het project Open Archief willen de instituten de creatieve sector en de erfgoed sector dichterbij elkaar brengen en discussie voeren over het belang van creatief hergebruik. Als onderdeel van het project worden drie opkomende makers gevraagd om nieuwe werken te maken met de "open" collecties.

Deze initiatieven en projecten maken het mogelijk om nieuwe relevante werken te maken en om historische werken nieuw leven in te blazen. Het proces herhaalt zich in feite weer, de uitdaging is nu om deze nieuwe werken tevens beschikbaar te stellen voor de toekomst.