De geheimtaal van memes
Start verhaal
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.
Dawkins theorie
Nieuw is de term niet: in 1976 werd het geïntroduceerd door evolutiebioloog Richard Dawkins in zijn boek The Selfish Gene. Volgens Dawkins wordt de term meme toegeschreven aan een idee, gedrag of stijl die zich binnen een cultuur van persoon tot persoon verspreidt. Internetgrappen had de bioloog niet in gedachte natuurlijk, maar wel (religieuze) verhalen, theorieën, uitdrukkingen, mode of melodieën.
Afbeelding Richard Dawkins, jaartal onbekend, Malenkov in Exile Bron: Flickr licensed under CC BY-NC-SA 2.0
Grappig en herkenbaar
Een internetmeme is grappig, makkelijk te consumeren en vooral herkenbaar. Het zijn meestal levensobservaties, maar wel met een knipoog. Een meme zelf kan vanuit alles ontstaan: een grappige gezichtsuitdrukking, een uitspraak van een politicus of een kattenvideo. De bovenstaande meme is een stockfoto van Antonio Guillem die viraal is gegaan. Met deze meme zijn echt oneindig veel variaties gemaakt.
Meme 'Distracted boyfriend', 2015, Antonio Guillem, Bron: Schutterstock, ID: 297886754
Insider taal
Memes kunnen voor online gebruikers als verbindende taal werken.
Sal Hagen onderzoekt online politieke subculturen aan de UvA. Volgens hem is een voorwaarde voor het gebruik van memes dat genoeg mensen op de hoogte moeten zijn van de betekenis en het gebruik van een bepaald meme-format. Tegelijkertijd ligt de kracht in de ambiguïteit, en kan het effectief werken als online ‘straattaal’ voor een kleine groep gebruikers. Een soort ‘insider’ taal dus.
Een goed voorbeeld van een online inside joke is de ok boomer-meme. Een uitdrukking waarmee de jonge generatie () de ouderwetse en 'bekrompen' babyboomers de mond kunnen snoeren. Het betekent iets als ''Whatever, ik luister niet naar je conservatieve ideeën.''
'Ok boomer', maker onbekend, 14 januari 2019 Bron: Know Your Meme
Memes en nieuws
Het is logisch dat iets als het conflict in Iran tot nieuwe memes leidt.
Wat ook een kenmerk kan zijn van een meme is de rol van actualiteiten. Het nieuws biedt vaak nieuwe stof om te gebruiken in meme-formats. Grote conflicten in de wereld kunnen dus tot nieuwe memes leiden. Actueel zijn bijvoorbeeld de . Deze memes spelen ook in op een ‘wat-als’ scenario, wat nog verder tot de verbeelding spreekt. Het fantaseren over bizarre toekomstscenario’s sloeg ook aan met de aanstelling van Trump als president in 2016 en memes over de legerbasis Area 51.
Afbeelding: Area 51 Nevada, jaartal onbekend, tdeckard2000 Bron: Flick, licensed under CC BY-NC 2.0
Storm Area 51 memes laten de wilde fantasieën zien over wat er zou kunnen afspelen in de Amerikaanse legerbasis. Veel van die fantasieën gaan over de mogelijkheid van buitenaards leven.
Afbeelding: 'Area 51 meme', 2019, maker onbekend. Bron: BoredPanda
