Porno kijken in een volle zaal
Begin het verhaal
Ga je er lekker voor zitten of wil je direct naar de finale?
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
Je emailadres wordt eenmalig gebruikt om de link naar het verhaal te sturen. Je adres wordt niet opgeslagen.
Familiegeheim
Dit ben ik, met mijn opa. Veel over zijn leven heb ik nooit geweten. Tot ik tijdens mijn studie filmwetenschappen een interessante ontdekking deed. Mijn opa bleek in de jaren 60 en 70 een zeer succesvolle business te runnen...
Foto: de auteur en haar opa. Bron: privéarchief van de auteur
Seksbioscoop
In mijn woonplaats Utrecht bleek ooit een seksbioscoop te zijn gevestigd: Palace. Deze kleine bioscoop vertoonde in 1964 voor het eerst een erotische film.
Seksbioscoop Palace in Utrecht. Foto: Fotodienst GAU. Bron: Het Utrechts Archief, Catalogusnummer 73074.
Dat de erotische film juist op dat moment zijn intrede doet in de filmzalen is geen toeval. Met de seksuele revolutie van de jaren 60 maakt de seksuele moraal een enorme verandering door. Ook de Rijksfilmkeuring, verantwoordelijk voor ‘de morele controle over het volk’, moderniseert en gaat hier in mee. Door de versoepelde filmkeuring mag er vanaf 1965 steeds meer naakt in de bioscoop worden vertoond.
Filmzaal Palace. Foto: Fotodienst GAU. Bron: Het Utrechts Archief, Catalogusnummer 73078.
Porno of erotiek
Met de hoeveelheid naakt valt het overigens best mee. Met een paar naaktbeelden wordt een film al bestempeld als seksfilm. Harde porno komt überhaupt nog niet voor. De films die vertoont worden, zijn eerder pikant dan pornografisch te noemen.
Filmstill uit Televizier Magazine, 11-01-1977, AVRO. Bron: Collectie Beeld & Geluid.
Uitverkochte zalen
De erotische filmvertoningen in Palace zijn een onverwacht succes en de bioscoopexploitant breidt de programmering uit.
De grote omslag komt eind 1964, wanneer de film Striptease van Parijs (Les Strip-teaseuses, 1964) in première gaat.
Advertentie voor Striptease van Parijs, Het Vrije Volk, 02-12-1964. Bron: Delpher.nl
Jaren 70
In de jaren 70 worden de regels van de filmkeuring verder versoepeld, en de films meer expliciet. Zo is er voor het eerst simulatieseks op het scherm te zien. Niet iedereen is blij met de inhoud van de films. Verschillende feministische groepen ageren tegen de manier waarop vrouwen worden afgebeeld in de erotische films.
Advertentie Meisjes in verkeerde handen, De Telegraaf, 02-03-1964. Bron: Delpher.nl
Ook protesten bij Palace
Voor mans plezier is de vrouw een lekker dier
In 1970 protesteren de Dolle Mina’s bij Palace. Bij de actie lukt het hen naar binnen te dringen, de vertoning stop te zetten en het zaallicht aan te doen. In een reactie verklaart een Dolle Mina: 'de film die zij draaiden, heette Pak het wijfje. Zoiets schreeuwt om actie'.
Demonstratie van de Dolle Mina's bij de bioscoop Palace, 1974. Foto: R. Troost. Bron: Het Utrechts Archief, Catalogusnummer 601320.
Pruimenbloesem
Nederlands eerste erotische langspeelfilm
In diezelfde periode beleeft het Utrechtse Palace zijn hoogtijdagen met de release van de film Pruimenbloesem.
Pruimenbloesem gaat in 1982 in première en is de eerste in Nederland geproduceerde lange bioscoopfilm in het erotische genre. Wie de film maakte? De bedrijfsleider van Palace, die het - na het zien van tientallen erotische films - inmiddels tijd vond om zelf op de regisseursstoel plaats te nemen. En met succes! Pruimenbloesem trekt circa 200.000 bezoekers.
Pruimenbloesem, Willem van Batenburg, Filmtrust, 1982. Bron: dvd, Paradiso Home Entertainment, 2011.
Met de komst van de videorecorder neemt de populariteit van de seksbioscoop af. Je hoeft niet langer in de rij te staan om aan je trekken te komen, maar kan lekker thuis aan de slag.
Met de zogenaamde sandwichformule (twee gewone films en het ‘vlees’ in het midden) zijn de erotische films gemakkelijk mee te nemen.
Foto: Joshua Willson. Bron: pixabay.com
Al doen sommige mensen daar niet zo geheimzinnig over...
De vieze man huurt een pornovideo - Van Kooten en de Bie. Simplisties Verbond, VPRO, 12 jan 1983. Bron: YouTube
Terug naar de privésfeer
Videotheken schieten als paddenstoelen uit de grond. En ook de porno-industrie richt zich meer en meer op de thuisgebruiker. Het gros van de films wordt niet meer op 35mm uitgebracht maar direct op videoband. Eerst voor verhuur en later ook voor verkoop. Het aanbod is enorm.
VHS tapes. Foto: Chris Lawton. Bron: Unsplash.com
Het doek valt voor Palace
In 1987 stopt Palace met het vertonen van pornofilms en richt de bioscoop zich weer op de reguliere markt. Zonder succes… in 1991 valt definitief het doek voor Palace. De bioscoop sluit.
Tegen die tijd zit mijn opa al in de Spaanse zon van zijn vervroegd pensioen te genieten.
Gezicht op de voorgevel van Palace. Foto: Fotodienst GAU. Bron: Utrechts Archief, catalogusnummer 73075
