De stem van de straat
Start verhaal
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
hvdberg@beeldengeluid.nl
Van alle tijden
In de journalistiek wordt de "voxpop" al jaren gebruikt als hulpmiddel. Voxpop is de afkorting van Vox Populi, oftewel de stem van het volk. Al in de beginjaren van de televisie in Nederland werden journalisten de straat opgestuurd om mensen te bevragen. Een vroeg voorbeeld is het item uit het programma Televitrine uit 1959.
foto: Microfoons, datum, en maker onbekend. Bron: collectie Beeld & Geluid
De uitdaging
Maar meningen kunnen verschillen, daarom wil je ook altijd meerdere mensen aan het woord laten. In de programmareeks Een dure grap, over de betekenis van televisie in Nederland, worden ook mensen op straat bevraagd. Dat levert een opmerkelijke scène op een markt in Amsterdam op. Een scène die tegelijkertijd de uitdaging van voxpoppen laat zien: er komt namelijk altijd wel iemand langs die voor is en iemand die tegen is. Maar als dit een discussie oplevert, grijp je dan in?
Still uit: Een dure grap, 24 oktober 1976, NOS. Bron: collectie Beeld & Geluid
Geliefde onderwerpen
Naast de actualiteit zijn er veel onderwerpen die zich lenen voor een straatinterview: onderwerpen die vaak terugkomen zijn de prijzen van boodschappen, de politiek, religie en het herkennen van een portretfoto.
foto: Microfoons, datum en maker onbekend. Bron: collectie Beeld & Geluid
Boodschappen
Een graag gebruikt onderwerp bij een Voxpop zijn de prijzen. Vooral de prijzen van benzine en boodschappen komen in de loop van de tijd vaak voor. Ook hier weer is de een van mening dat het wel meevalt en de ander vindt het schrikbarend.
Still uit Hier en Nu, 7 januari 1994, NCRV. Bron: collectie Beeld & Geluid
God
Naast luchtige of alledaagse onderwerpen komen ook de meer serieuze kwesties aan de orde. In 1994 trok Evangelische Omroep verslaggever Henk Binnendijk de straat op om mensen te bevragen over hun geloof.
still: Het hart op de tong, 7 januari 1994, EO. Bron: collectie Beeld & Geluid.
Man bijt hond
Het programma Man bijt hond, jarenlang een van de best bekeken programma's, had een aparte, eigen manier van voxpoppen: De "Babbelbox", een rubriek die iedere dag op een andere locatie mensen liet reageren op de vraag van de dag.
still: Man bijt hond, 2 september 1999, NCRV. Bron: collectie Beeld & Geluid.
Weet u wie dit is?
Een vaak gebruikt trucje om de populariteit van met name politici te testen is door middel van een foto. Je neemt een foto mee en vraagt aan willekeurige voorbijgangers: "Weet u wie dit is..?" Het is een luchtig item, maar peilt tegelijkertijd of de gewone mensen weten wie er de belangrijke beslissingen maken in en over ons land.
still: Nederland komt thuis, 13 januari 2003, KRO. Bron: collectie Beeld & Geluid
POWNED
Als fenomeen heeft de voxpop zelfs een heuse publieke omroep tot gevolg: Omroep Powned, een initiatief van website Geen Stijl. De eerste uitzending was in september 2010 en de programmering bestaat voor het overgrote deel uit filmpjes, gemaakt op straat, waar mensen aan het woord komen over uiteenlopende onderwerpen.
foto: Microfoon voor het programma PowNews van de publieke omroep PowNed, 10 December 2010, Maurits90. Bron: Wikimedia Commons, CC-Zero
Vluchtelingen
De laatste jaren is de komst van vluchtelingen vaak aanleiding tot protest. De gemoederen lopen soms hoog op en meningen zijn er te over. Soms komt het tot hevige incidenten zoals op 25 augustus 2021 in het Gelderse dorp Harskamp. Daar moest de politie uiteindelijk ingrijpen, toen onder meer een stapel autobanden in brand werd gestoken. De dag erna gaat het NOS journaal burgers op straat bevragen naar hun mening. Zoals wel vaker zijn die verdeeld, maar hier overheerst de nuance.
still: Journaal, 26 augustus 2021, NOS. Bron: collectie Beeld en geluid
Voxpop op internet
Dat het fenomeen 'voxpop' niet beperkt blijft tot de traditionele media, bewijst Roel Maalderink met zijn webserie "Voxpop". In deze internetserie gaat hij, met een knipoog naar het nieuws, de straat op om mensen te vragen naar hun mening. Het gevolg van deze aanpak: wekelijks bekijken duizenden mensen zijn video's. Ook is hij genomineerd voor de prestigieuze Televizier ster 2021.
Still: De RAARSTE VIDEO van 2020 | Voxpop #120, 10 december 2020, Roel Maalderink. Bron: YouTube-kanaal Roel Maalderink
