De gekleurde bril van propaganda
Start verhaal
Later lezen, mail een reminder
Later lezen
hvdberg@beeldengeluid.nl
Calling Australia
Het opperbevel van het Japanse leger maakt in 1943 de propagandafilm "Calling Australia". Australische krijgsgevangenen zijn acteurs in deze film en het is tot dan toe niet zeker of ze vrijwillig of onder dwang deelnemen.
In 1946 maken de Australische en Nederlandse overheid een opnieuw gemonteerde versie ervan, met als extra fragmenten hoe het kampleven er echt uitzag. Deze film had de titel. Met deze film willen de overheden aantonen dat de gevangenen onder dwang meewerken aan de oorspronkelijke film.
still uit "Calling Australia",producent onbekend,1943; bron: collectie Beeld en Geluid
Propaganda en werkelijkheid
In de het volgende fragment uit "Calling Australia" zien we de voorbereiding van het eten voor de kampbewoners. Het hoogwaardige voedsel, zoals vlees dat gesneden wordt, wordt bereid in een al even hoogwaardige keuken. Door netjes gekleed personeel.
Alleen is dit niet de keuken van het kamp, maar die van het Japanse hoofdkwartier "Hotel des Indes" in Batavia vertelt de voice-over. Een aantal krijgsgevangenen wordt naar dit hotel gebracht om als keukenpersoneel te acteren in de film.
Still uit"Calling Australia", producent onbekend.1943; Bron: Collectie Beeld en Geluid.
Hoe het echt was
Het tweede fragment uit de film "Nippon presents" laat de werkelijkheid zien. Eenvoudig en smerig voedsel wordt bereid in vieze badkuipen onder verre van hygiënische omstandigheden, waarbij de gevangenen amper kleding dragen.
Still uit"Nippon presents", 1946; Bron: Collectie Beeld en Geluid.
Vrouwenkamp
Vrouwen en mannen zijn van elkaar gescheiden en leven in aparte kampen. In de Japanse propagandafilm zien we spelende kinderen en hun moeders kijken toe in luxe stoelen. De vrouwen en kinderen leven een ontspannen leven in een soort vakantievilla's.
Foto Japanse oorlogsvlag ter zee; Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlag_van_Japan#/media/Bestand:Naval_Ensign_of_Japan.svg
De realiteit
Dat het leven voor vrouwen en kinderen in het kamp veel minder rooskleurig is, zien we in het navolgende fragment. De voice-over is van een Nederlandse vrouw die vertelt hoe ellendig het kampleven in werkelijkheid is: vol bacteriën, vieze goten, modder, ellende en hopeloosheid.
foto: Japanse oorlogsvlag ter zee; Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlag_van_Japan#/media/Bestand:Naval_Ensign_of_Japan.svg
Uitmuntende ziekenzorg
Ja, in het kamp is het leven goed. Zo worden ook zieken bijzonder goed behandeld: ze krijgen de medicatie en operaties die ze nodig hebben. Volgens de voice-over zit het anders in elkaar: een toen nog gezonde Australische gevangene was voor deze opnames opgetrommeld en kreeg 'mock treatments', die er veelbelovend uitzagen.
Still uit "Calling Australia", producent onbekend, 1943; Bron: Collectie Beeld en Geluid.
De werkelijkheid
De Nederlandse arts Kingma, ook gevangene in het kamp, vertelt hoe het werkelijk is. Dit keer niet in voice-over, maar hij komt in vol tenue in beeld en introduceert de beelden.
De miserabele omstandigheden die ziektes zoals beri beri veroorzaken, en de gevolgen van totale uitputting en ondervoeding, zijn onderdeel van het kampleven van alle dag. Veel doden zijn het gevolg.
Still uit "Nippon presents",1946; Bron: Collectie Beeld en Geluid.
